Լրատվական կայքերի ու դրանց սոցցանցերի բովանդակությունը կարդալիս միշտ մի դեպք եմ հիշում: Ընկերուհիներիցս մեկը սովորում էր ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում (իմ խորին համոզմամբ` շատ արժանի, անհրաժեշտ և պատվաբեր մասնագիտություն, կոչում, եթե կուզեք) և անընդհատ փնթփնթում էր, թե. «Հայաստանում գրելու բան չկա, մենք այնքան փոքր ենք, ու մեզ մոտ այնքան քիչ բան է տեղի ունենում…»: Անկեղծորեն զարմանում էի նաև այն բանից, որ այս բողոքներին ի պատասխան, նրա որոշ դասախոսներ, ասում էին, թե անհրաժեշտ է գրել ծառից ընկնող տերևի, բացվող լուսաբացի ու նման, իմ խորին համոզմամբ, ոչ ժուռնալիստական թեմաների մասին: Եվ իմ ընկերուհին իր խմբի «փայլուն» ներկայացուցիչներից էր, ումով հպարտանում էին և ում օրինակ էին բերում:
Այն, ինչով այսօր ողողված է հայկական լրատվական դաշտը, ապացուցում է, որ ընկերուհիս և իր համակուրսեցիները կրթվել և «ժուռնալիստական ճանապարհ» են անցել՝ հատկապես թափվող տերևների և բացվող լուսաբացների մասին գրելով:
Այնինչ, ժուռնալիստիկան, որ իրավամբ պետք է հասարակության համար 4-րդ իշխանությունը լինի, ենթադրում է վերլուծություններ, կարծիքներ, այն պետք է որակի ու ինֆորմացիայի մասին չափորոշիչ սահմանող օղակ լինի:
Բոլորովին չթերագնահատելով որակյալ ժուռնալիստներին, ովքեր այսօր իրենց գործը հավուր պատշաճի են անում՝ ցավով պետք է նշել, որ լրատվական դաշտն ավելի շատ ինֆորմացիոն աղբանոց՝ ամեն ինչից մի քիչ-մի քիչ, սրա-նրա անձնական կյանքից «կեղտոտ ներքնաշորի» պատառիկներով «համեմված» մի բան է հիշեցնում:
Լրատվամիջոցը դասական կապիտալիստական ընկերություն է դարձել և ուրեմն լայն հասարակության (բաց գիտակցություն ունեցողների մասին է խոսքը) համար այն այլևս վստահելի չէ, քանի որ ոչ մի տրամաբանությամբ չի ծառայում հասարակական շահին, այլ տերերին, գովազդատուներին կամ թաքուն հովանավորներին սպասարկող հերթական «օբեկտն» է:
Ժուռնալիստիկան մեդալի այլ կողմ էլ ունի` քարոզչությունը: Որպես կանոն՝ քարոզչությունը ենթադրում է կապիտալիստական, եթե կուզեք, կոմերցիոն հարաբերություններ, մեխանիզմն էլ պարզ է. «Ես քեզ` գումար, դու ինձ` ինֆորմացիոն հարթակ»: Ընդ որում` հայկական լրատվամիջոցներն այս դասը լավ են սերտել. բոլոր հնարավոր տարբերակներով՝ գովազդային հաղորդումներ, պատվիրված հոդվածներ՝ բացահայտ կամ թաքնված պատվիրատուներով: Սակայն հատկապես նման կոմերցիոն բնույթը լրատվամիջոցին հեռացնում է իր բուն իմաստից՝ կրթել, սահմանել նշաձող՝ հասարակության զարգացման համար, լինել կարծիք ձևավորող, ընդ որում` անկողմնակալ ու արդար: Նման որակների բացակայության պարագայում կորչում է լրատվամիջոցի գոյության իմաստը՝ հասարակության 4-րդ իշխանություն լինելու տեսանկյունից:
Թեև ի՞նչ 4-րդ իշխանություն: Լրատվական դաշտը, չհաշված մի քանի բացառիկ նմուշ, ավելի հետաքրքրված է նրանով, թե ով ում քավորն է, ում հետ քնեց-արթնացավ, ում կինն ու աղջիկն ինչով են զբաղվում… Ու նորից հիշում եմ աշնան տերևների մասին գրելով կրթվող ժուռնալիստներին ու հասկանում, որ այլ բան ակնկալել հնարավոր էլ չէ:
No comments:
Post a Comment