Մի դարում, երբ զենքն այլևս պատերազմում չի հաղթում, սակայն պակաս կարևոր չէ ինֆորմացիոն հարթակներում մարտնչելու համար, մենք շարունակում ենք կառչել դեռևս 1 դար առաջ անօգուտ հռչակված «թղթե շերեփից»․․․
Ես ցեղասպանություն վերապրածի ժառանգ եմ, մեր տանն անվերջ խոկուն լռություն է եղել ապրիլի 24-ներին։ Պապիս շուրթերից կախարդանքի պես էին հնչում իր հորից լսած պատմությունների ծվենները, կախարդանք, քանի որ այդ թեման միշտ փակ էր․․․
Փոխարենը պատգամ կար ամեն հայացքում, ժեստում ու գործում։ Արարե՛լ, արարե՜լ մինչև վերջին շունչը։ Արարե՜լ՝ հանուն ապագայի, սերնդի, ով Արարատի պես պարզ ճակատով վաղը կերտելու է ազատ, անկախ, ինքնաբավ երկիր, որտեղ կրթության ու սերնդի մեջ՝ դեռ չծնված, ներդնում են ոչ թե գոյատևման, այլ ստեղծելու միտքը, ոչ թե լալու, այլ խրոխտ կանգնելու, ոչ թե ծպտվելու, այլ զարմացնելու, ոչ թե թղթե շերեփի, այլ բոլոր ասպարեզներում գերազանցության գենը․․․
Գենը, որի ֆանտաստիկ դրսևորումներից ինքներս ենք ապուշ կտրում, ուր մնաց օտարները։ Այն գենը, որը դարերի խորքից մերժել է պրիմիտիվ առուծախի մոդելը՝ գնալով նոր բան կերտելու դժվարին ճանապարհով։
Հիմա, երբ գիտակցում եմ թղթե շերեփի անօգուտ լինելը, երբ հասկանում եմ, որ հաղթանակի ճանապարհից ազգովի հեռացել ենք իրոք, փորձում եմ վերադառնալ ակունքներիս, որտեղ հենց այդ նույն գենը քեզնից անկախ քեզ ճիշտ ճանապարհով է տանում։ Երբ նույնիսկ օրորոցայինի հնչյունն ու բառը ուղերձ են ենթագիտակցությանը, պարի շարժումը՝ ֆիզիկական պատրաստվածության երաշխիք։ Ու պարտադիր չէ, որ գիտակցես, թե ինչի համար ես դա անում։ Բայց անհրաժեշտ է գիտակցության բարձր լարումով դա անել, ոչ ինքնահոսի, ոչ ինքնանպատակ․․․
Ու այս գենից հեռացումն է, որ դարձավ իմ պապերի՝ իրենց ու ԻՄ պատմական հայրենիքից արտագաղթի պատճառը։ Ոչ այն բանի պատճառով, որ նրանք հայկական առանցքային մշակույթի կրողը չէին, բոլորովին, այլ այն, որ մոռացել էին, որ իսկական հայը կրում էր ստեղծելու միտքը, ոչ թե լալու, այլ խրոխտ կանգնելու կարողությունը, ապրում էր ոչ թե ծպտվելով, այլ զարմացնելով, ոչ թե թղթե շերեփին հույսը դնելով, այլ բոլոր ասպարեզներում գերազանցության գենը սերմանելով․․․
Ցեղասպանությունը վերապրածների ժառանգներից շատերն են պատմում, որ իրենց նախնիները՝ իմ պապի պես, զուսպ լռության էին մատնում գաղթի ու կոտորածի մասին հարցերը։ Երևի գենետիկ արթնացումն է, որ ստիպում էր նրանց լռել ու չպատմել «բռնաբարված, չարքարշ, գաղթական» պիտակների մասին։ Ու արթնացել է գենը․ես այդիսինը չեմ ու համոզված եմ, որ Պերճ Զեյթունցյանի խոսքերը, թե․ «Եթե ուզում ես վրեժ լուծել, թուրքերի քթի տակ ստեղծիր ուժեղ, բարեկեցիկ, օրինապահ երկիր, որտեղից մարդ չուզենա հեռանալ․․․», միակ և անվերադարձ ճանապարհն են ապագա կերտելու, որտեղ թղթե շերեփներն այլևս անելիք չեն ունենա։
No comments:
Post a Comment